"دانا"- عاملي با قابليت درک و اجراي نوشتار فارسي
محورهای موضوعی : مهندسی برق و کامپیوترمرضیه داودآبادی فراهانی 1 * , مازیار پالهنگ 2
1 - قم
2 - دانشگاه صنعتی اصفهان
کلید واژه: تحليل ساختواژیدرک متندستور زبان يکسان‌سازنمایش معنایی,
چکیده مقاله :
از فرآيند فهميدن متون نوشته‌شده زبان طبيعي معمولاً با نام درک متن ياد مي‌شود. درک متن مي‌تواند شامل فرآيندها و کاربردهاي متفاوتي باشد. يکي از کاربردهاي سيستمهاي درک، درخواست انجام کنش در مواجهه با جملات امري است که در سيستمهاي محاوره‌اي و رباتيک کاربردهاي زيادي دارد. پيش از اين کارهايي در مورد پردازش زبان فارسي انجام شده است ولي به موضوع درک متن کمتر پرداخته شده است. در این مقاله گزارشي از پياده‌سازي يک سيستم درک متن فارسي ارائه می‌گردد. این سيستم یک جمله امری یا پرسشی را دریافت می‌کند و پس از انجام مراحل تحلیل ساختواژی، نحوي و معنايي بر روی آن، ساختار ويژگي و قاب حالت جمله دريافتي را مي‌سازد. این سیستم قادر به انجام فرامين کاربر و پاسخ به پرسش‌هاي او است. نتايج به دست آمده از انجام اين پروژه مي‌تواند براي ايجاد انواع ديگري از سيستمهاي پردازش زبان طبيعي مانند سيستمهاي پاسخ به سؤالات و ترجمه ماشيني استفاده شود.
The process of the comprehension of written natural language texts is usually called text understanding. Text understanding includes different processes and has many applications. One of the applications of natural language understanding systems is executing the imperative sentences which has a wide usage in dialog based systems and robotics. Numerous works have been done in processing of Persian language but a few of them has considered the subject of Persian text understanding and performing actions after it. In this paper reports an implementation of a Persian understanding system called DANA. DANA accepts an imperative sentence or a question, applies morphological, syntactic and semantic analysis on it and creates a meaning representation. This system is able to understand some simple Persian sentences, responds to a few orders issued in Persian and answers some of user questions. The results of this project can be used for developing other types of natural language processing systems such as machine translation or question answering systems.
[1] D. Jurafsky and J. H. Martin, Speech and Language Processing, Prentice - Hall, 2000.
[2] T. Winograd, Procedures as a Representation for Data in a Computer Program for Understanding Natural Language, MIT AI Technical Report, 1971.
[3] M. A. Harrrison, Artificial Intelligence, Addison - Wesley Publishing Company, 1979.
[4] N. Badler, R. Bindiganavale, J. Bourne, M. Palmer, J. Shi, and W. Schuler, A Parameterized Action Representation for Virtual Human Agents, Workshop on Embodied Conversational Characters, North Tahoe, CA, 1998.
[5] Y. Xu and N. Badler, "Algorithms for generating motion trajectories described by prepositions," in Proc. of Computer Animation Conf., IEEE Computer Society, Philadelphia, pp. 33-39, May 2000.
[6] J. Cassel, T. Bickmore, L. Billinghurst, L. Campbell, K. Chang, H. Vilhjalmsson, and H. Yan, "Embodiment in conversational interfaces: Rea," in Proc. of CHI’99 Conf., pp. 520-527, May 1999.
[7] H. Tanaka, T. Tokunaga, and Y. Shinyama, "Animated agents that understand natural language and perform actions," in Proc. of Lifelike Animated Agents, LAA, pp. 89-94, Tokyo, Japan, Aug. 2002.
[8] Y. Shinyama, T. Tokunaga, and H. Tanaka, "Processing of 3-Dspatial relations for virtual agents acting on natural language instructions," in Proc. of Second Workshop on Intelligent Virtual Agents, pp. 67-78, Sep. 2001.
[9] J. Wilhelms and S. R. Clay, "Put: language - based interactive manipulation of objects," IEEE Computer Graphics and Applications, vol. 16, no. 2, pp. 31-38, Mar. 1996.
[10] W. J. Amtrup, H. Mansouri Rad, K. Megerdoomian, and R. Zajac,Persian - English Machine Translation: An Overview of the Shiraz Project, Memoranda in Computer and Cognitive Science, 2000.
[11 ] م. شمس فرد، طراحي مدل يادگير هستا نشناسي: نمون هسازي در يك سيستم درک متن فارسي، پايان نامه مقطع دكترا، دانشكده مهندسي كامپيوتر، دانشگاه صنعتي. اميركبير، 1381.
[12] M. Taghvaipour, "An HPSG analysis of persian relative clauses," in Proc. of the 11th International Conf. on Head-Driven Phrase Structure Grammar, pp. 274-293, 4-6 Aug. 2004.
[13] M. A. Sanamrad and H. Matsumoto, "PERSIS: a natural-language analyzer for Persian," J of Information Processing, vol. 8, no. 4, pp. 271-279, 1985.
[14] S. Rezaei, Constraint - Based Parsing of a Free Word Order Language: Persian, Master’s Thesis, Dept. of Artificial Intelligence, University of Edinburg, 1993.
[15] S. Rezaei, Linguistic and Computational Analysis of Word Order and Scrambling in Persian, Ph.D Thesis, Dept. of Artificial Intelligence, University of Edinburgh, 1999.
[16 ] م. آيت، يك گرامر محاسباتي براي زبان فارسي، پايان نامه كارشناسي ارشد،. دانشكده مهندسي كامپيوتر، دانشگاه صنعتي اميركبير،
1381 [17 ] م. فهيمي و م. شمس فرد ، "معرفي دنا: يك سيستم درك متن فارسي"، . ، مجموعه مقالات اولين كنفرانس انجمن كامپيوتر ايران، تهران،صص27-30،1374.
] 18[ط. مهديه، بازنمايي كامل جملات فارسي، پايان نامه كارشناسي ارشد كامپيوتر،. دانشكده مهندسي كامپيوتر، دانشگاه صنعتي شريف، 1376.
[19] E. L. Antworth, "Morphological parsing with a unification-based word grammar," presented at North Texas Natural Language Processing Workshop, 1994.
[20] E. L. Antworth, User’s Guide to PC-Kimmo Version 2, SIL International, 1995.
[21] E. L. Antworth, PC-PATR: a Syntactic Parser, SIL International, 1995.
[22] S. Shieber, H. Uszkoreit, F. Pereira, J. Robinson, and M. Tyson, "The formalism and implementation of PATR - II," Barbara J. Grosz and Mark Stickel, Editors, Research on Interactive Acquisition and Use of Knowledge, Techreport 4, pp. 39-79, SRI International,Menlo Park, CA, Final Report for SRI Project 1894, Nov. 1983.
[23] S. M. Shieber, F. Pereira, L. Karttunen, and M. Kay, Compilation of Papers on Unification-Based Grammar Formalisms, Technical Report CSLI - 86 - 48, Center for the Study of Language and Information, Stanford, California, Apr. 1986.
[24 ] م. داودآبادي، پردازش معنايي جملات و اجراي دستورات صادرشده به زبان فارسي، پايان نامه كارشناسي ارشد هوش مصنوعي، دانشكده مهندسي برق و. كامپيوتر، دانشگاه صنعتي اصفهان، 1384.
[25 ] م. اسلامي، م. شريفي، ص. عليزاده و ط. زندي، "واژگان زاياي زبان فارسي،" ،11 - مجموعه مقالاتاولين كارگاه پژوهشي زبان فارسي و رايانه، صص 6. خرداد 1383.
[26]ح. انوري و ح. احمدي گيوي، دستور زبان فارسي، انتشارات فاطمي، چاپ بيست و. چهارم، 1384.
[27] I. A. Sag and T. Wasow, Syntactic Theory: A Formal Introduction, CSLI Publications, Stanford, 1999.
[28] J. Allen, Natural Language Understanding, The Benjamin/Cumming Publishing Company Inc., 1995.
[29] S. J. Russell and P. Norving, Artificial Intelligence, Prentice - Hall, 1995.
[30] D. Bobrow and T. Winograd, An Overview of KRL, A Knowledge Representation Language, Cognitive Science, 1977.
[31] R. J. Brachman and J. G. Schmolze, An Overview of the KL – ONE Knowledge Representation System, Cognitive Science, 9(2), 1985.
[32] C. J. Fillmore, "Frame semantics and the nature of language," in Proc. Annals of the New York Academy of Sciences: Conf. on the Origin and Development of Language and Speech, vol. 280, pp. 20-32, Oct. 1976.
[33] M. B. Fleischman and E. Hovy, "Taking advantage of the situation:non - linguistic context for natural language interactive virtual environments," in Proc. 10th Int. Conf. on Intelligent UserInterfaces, IUI'06, pp. 47-54, Sydney, Australia, Jan. 2006.
[34 ] م. داودآبادي و م. پالهنگ، "دانا: عاملي با قابليت درك و اجراي نوشتار فارسي- مجموعه مقالات يازدهمين كنفرانس سالانه انجمن كامپيوتر ايران، صص. 528. 533 ، تهران، 1384.
[35 ] م. داودآبادي، م. پالهنگ و م. داورپناه حزي، "تفسير و توليد عبارت هاي گروهحرف اضاف هاي مكاني در پردازش زبان طبيعي،" مجموعه مقالات چهاردهمين. 212 ، تهران، 1385 - كنفرانس سالانه انجمن برق ايران، صص216.